بررسی کیفیت مخزن به کمک تلفیق فاکتور کیفیت و نمودار انحراف سرعت

نوع مقاله : سایر مقالات

نویسندگان

1 گروه مهندسی نفت، پردیس بین‌المللی کیش، دانشگاه تهران، ایران

2 انستیتو مهندسی نفت، پردیس دانشکده‌های فنی، دانشگاه تهران

چکیده

میادین هیدروکربن ایران عمدتا از سنگ‌های کربناته تشکیل شده است. از یک سو ساختار بسیار ناهمگن و از سوی دیگر مطالعات محدودی که تاکنون پیرامون تخمین میزان میرایی موج در سنگ‌های کربناته انجام گردیده است ضرورت پژوهش در این حوزه را اجتناب تاپذیر نموده است. از آنجا که شناسایی و بررسی کیفیت مخزن، مهمترین عامل جهت بهره‌برداری بهینه از منابع هیدوکربنی می‌باشد، تلاش می‌گردد با مدیریت دانش و دسترسی به اطلاعات ابزارهای جدید نظیر VSP ، راهکارهای جدیدی در راستای رسیدن به این هدف انجام گیرد. امواج لرزه‌ای به هنگام عبور از لایه‌های زمین، از نظر محتوای فرکانسی و دامنه موج، دچار دگرریختی می‌شوند که قسمتی از کاهش دامنه، مربوط به ذات موج و دیگری مربوط به ساختار زمین شناسی از جمله تخلخل، تراوایی و شکستگی است. لذا این سوال وجود دارد که پارامترهای مخزنی و شکستگی ها، هر کدام چه سهمی در تغییرات میزان فاکتور کیفیت دارند. تحقیقاتی که اخیرا در این زمینه توسط محققین انجام شده است بیشتر معطوف به بررسی ناهمسان‌گردی ، تحلیل مدل سرعتی و غیره می‌باشند. لذا می‌توان چنین نتیجه گرفت که ایجاد ارتباط مسقیم بین پارامترهای مخزنی و اهمیت و تاثیر آن‌ها در میزان ضریب جذب امواج لرزه‌ای یا فاکتور کیفیت از دید آنها پنهان مانده است. بنابراین در این تحقیق با تکیه بر فاکتور کیفیت به بررسی میزان همبستگی این پارامتر با پارامترهای دیگر نظیر انحراف سرعت، چگالی شکستگی و تراویی پرداخته شد. در این پژوهش تلاش گردید فاکتور کیفیت بعنوان ابزاری جهت ارزیابی نسبتا قابل قبول کیفیت مخزن تعریف و معنادار گردد. همچنین در بررسی آماری به روش رگرسیون خطی چندگانه، مهترین پارامتری که از روند مقدار فاکتور کیفیت تبعیت می‌کرد چگالی شکستگی بود. در تحلیل انجام شده ، فاکتور کیفیت همبستگی نسبتا خوبی با میزان تراوایی حاصل از داده‌های مغزه نشان داد و در فواصل با تراوایی بالا، فاکتور کیفیت نیز مقادیر کمینه را دارا بود. مطابق آنالیز خوشه بندی به روش K-Means Cluster ، این نتیجه بدست آمد که 18% کل بازه مخزنی مورد مطالعه دارای کیفیت خوب، 33% متوسط، 36% ضعیف و 12% عاری از هیدروکربن ارزیابی گردید.

کلیدواژه‌ها


Anselmetti, F.S. and Eberli, G.P., 1993. Controls on sonic velocity in carbonates. Pure and Applied geophysics, 141(2-4), pp.287-323.
Anselmetti, F.S. and Eberli, G.P., 1999. The velocity-deviation log: A tool to predict pore type and permeability trends in carbonate drill holes from sonic and porosity or density logs. AAPG bulletin, 83(3), pp.450-466.
Bouchaala, F., Ali, M.Y. and Matsushima, J., 2016, November. Seismic Wave Attenuation: Promising Attribute for Fluids, Fractures and Tar Mats Characterization in Abu Dhabi Oilfields. In Abu Dhabi International Petroleum Exhibition & Conference. Society of Petroleum Engineers.
De, G.S., Winterstein, D.F. and Meadows, M.A., 1994. Comparison of P-and S-wave velocities and Q's from VSP and sonic log data. Geophysics, 59(10), pp.1512-1529.
Ekanem, A.M., Li, X.Y., Chapman, M. and Main, I.G., 2015. Seismic attenuation in fractured porous media: insights from a hybrid numerical and analytical model. Journal of Geophysics and Engineering, 12(2), pp.210-219.
Guadagno, F.M. and Nunziata, C., 1993. Seismic velocities of fractured carbonate rocks (southern Apennines, Italy). Geophysical Journal International, 113(3), pp.739-746.
Shaw, F., Worthington, M.H., Andersen, M.S. and Petersen, U.K., 2004, June. A study of seismic attenuation in basalt using VSP data from a Faroe Islands borehole. In 66th EAGE Conference & Exhibition.
Serra, O. and Serra, L., 2004. Well logging: data acquisition and applications (p. 688). Méry Corbon, France: Serralog.
Soleimani, B., Rangzan, K., Larki, E., Shirali, K. and Soleimani, M., 2018. Gaseous reservoir horizons determination via Vp/Vs and Q-Factor data, Kangan-Dalan Formations, in one of SW Iranian hydrocarbon fields. Geopersia, 8(1), pp.61-76.
Shirmohamadi, M., Kadkhodaie, A., Rahimpour-Bonab, H. and Faraji, M.A., 2017. Seismic velocity deviation log: An effective method for evaluating spatial distribution of reservoir pore types. Journal of Applied Geophysics, 139, pp.223-238.
Wyllie, M.R.J., Gregory, A.R. and Gardner, L.W., 1956. Elastic wave velocities in heterogeneous and porous media. Geophysics, 21(1), pp.41-70.