تضعیف نوفه‌های زمین‌غلت در داده های لرزه ای با استفاده از تجزیه مُد متغیر

نوع مقاله : سایر مقالات

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده مهندسی معدن، نفت و ژئوفیزیک، دانشگاه صنعتی شاهرود

2 استادیار، دانشکده‌ مهندسی معدن، نفت و ژئوفیزیک، دانشگاه صنعتی شاهرود

3 دانشیار، دانشکده‌ مهندسی معدن، نفت و ژئوفیزیک، دانشگاه صنعتی شاهرود

چکیده

تضعیف نوفه یکی از مراحل مهم پردازش داده‌های لرزه‌ای بازتابی است. عدم تضعیف نوفه در مراحل ابتدایی پردازش می‌تواند بر روی مراحل بعدی پردازش و تفسیر تأثیر مخرب داشته باشد و باعث افت کیفیت مقاطع و تصاویر لرزه‌ای نهایی شود. دسته مهمی از نوفه‌های داده‌های لرزه‌ای، نوفه‌های همدوس هستند؛ که از یک ردلرزه به ردلرزه دیگر دارای روند می‌باشند. یکی از مهم‌ترین نوفه‌های همدوس، نوفه زمین‌غلت است؛ که دارای محدوده فرکانسی پایین، دامنه بالا و سرعت انتشار پایین می‌باشند. روش‌های مختلفی نظیر فیلتر‌های فرکانسی بالا گذر، میان‌گذر و فیلتر فرکانس-عدد موج (f-k) برای تضعیف آن‌ها به کار می‌رود؛ که هرکدام از آن‌ها معایبی دارند. در این مقاله از روش تجزیه مُد متغیر برای تضعیف نوفه زمین‌غلت استفاده شده ‌است. تجزیه مُد متغیر بر خلاف سایر روش‌های تجزیه مانند روش تجزیه مُد تجربی دارای پایداری بسیار بهتری در مقابل نوفه است. در این روش سیگنال حاوی نوفه به مؤلفه‌های نوسانی به نام مُد، تجزیه می‌شود. هر مُد از حوزه زمان به حوزه زمان-فرکانس انتقال داده می‌شود و سپس فیلتر طراحی شده بر روی آن اعمال می‌گردد و به حوزه زمان برگردانده می‌شود. ردلرزه نوفه‌زدا شده از حاصل جمع مُدهای فیلتر شده به دست می‌آید. روش تضعیف نوفه زمین‌غلت با استفاده از تجزیه مُد متغیر بر روی داده‌های لرزه‌ای مصنوعی و واقعی اعمال گردید و نتایج آن با نتایج حاصل از روش متداول f-k مقایسه شد. مقایسه نتایج نشان داد که روش مبتنی بر تجزیه مُد متغیر بر خلاف روش متداول f-k بدون آسیب رساندن به سیگنال بازتابی، به خوبی نوفه زمین‌غلت را تضعیف نماید و می‌تواند به عنوان یک روش مناسب برای تضعیف نوفه زمین‌غلت مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها