تحلیل احتمالاتی خطر زمین‌لرزه در میادین گازی جنوب غرب ایران

نوع مقاله : سایر مقالات

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد؛ گروه فیزیک زمین، مؤaسسه ژئوفیزیک، دانشگاه تهران

2 دانشیار؛ موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، دانشگاه تهران

3 استاد؛ موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، دانشگاه تهران

چکیده

در این پژوهش تحلیل خطر زمین‌لرزه برای میادین گازی جنوب غرب ایران انجام شده است. از آنجا که ذخایر هیدروکربنی از جمله منابع انرژی مهم در زندگی روزمره بشر می باشند و نقش به سزائی در صنعت و اقتصاد یک کشور دارند تحلیل خطر زمین لرزه در میادین هیدروکربنی می تواند برای ساخت تاسیسات و پالایشگاه‌ها در میادین هیدروکربنی مفید باشد.
در گام نخست به منظور تحلیل خطر ساختگاه مورد مطالعه، فهرست‌نامه مربوط به زمین‌لرزه‌های تاریخی و دستگاهی منطقه تهیه شده و گسل‌های منطقه مشخص شد. سپس به تعیین چشمه‌های لرزه‌زا پرداخته شد که در این مطالعه دو نوع چشمه خطی و سطحی تعیین شده و بیشینه بزرگای باورپذیر و پارامترهای لرزه‌خیزی برای یکایک چشمه‌ها محاسبه شد. در مرحله بعد، روابط تضعیف مناسب برای جنبش نیرومند زمین انتخاب گردید. روابط تضعیف مورد استفاده در این مطالعه رابطه‌ی بور و اتکینسون (۲۰۰۸) و کمپل و بزرگنیا (2008)، که بر اساس کار تحقیقاتی شجاع طاهری و همکاران (۲۰۱۰)، با داده‌های شبکه ی شتاب نگاری ایران بیشترین هم خوانی را نشان داده‌اند. در ادامه نقشه‌ پهنه بندی خطر زلزله برای پریودهای مختلف و دوره بازگشت‌ 475 سال برآورد گردید. با تحلیل ویژه ساختگاه مورد مطالعه، نسبت بیشینه شتاب ساختگاه به شتاب ثقل 476/0 به دست آمده که نشان می‌دهد ساختگاه مورد مطالعه در دسته پهنه با خطر نسبی بسیار زیاد قرار می‌گیرد. این شتاب در مقایسه با نسبت شتاب مبنای طرح به شتاب ثقل که در آیین نامه 2800، برای پهنه با خطر نسبی بسیارزیاد 35/0 ذکر شده، بیشتر است. این اختلاف به دلیل وجود گسلهای قیر و فیروزآباد در نزدیکی ساختگاه و همچنین تفاوت در نگرش آیین نامه 2800 با تحلیل ویژه ساختگاه قابل توجیه می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


آقا حسینی، ا.، جوادی، ح.، شیخ الاسلامی، م.، وحدتی دانشمند، ب.، کوه­پیما، م.، اسدی سرشار، م.، 1392، دانشنامه­ی گسله­های ایران، انتشارات رهی.
آقانباتی، ع.، 1383، زمین شناسی ایران، انتشارات سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کش.
آمبرسیز، ن.ن.، ملویل، چ.پ. (1370) : تاریخ زمین لرزه های ایران، ترجمه ی ابوالحسن رده، انتشارات آگاه.
آیین نامه طراحی ساختمان‌ها در برابر زلزله، استاندارد 2800"(ویرایش سوم)، مرکز تحقیقات و ساختمان و مسکن، 1384.
بربریان، م.، قریشی، م.، ارژنگ روش، ب.، و مهاجر اشجعی، ا. (1364) : پژوهش و بررسی ژرف نو زمینساخت، لرزه زمینساخت و خطر زمینلرزه گسلش در گستره تهران و پیرامون، انتشارات سازمان زمین شناسی کشور .
بربریان، م.، قریشی، م.، طالبیان، م.، شجاع طاهری، ج. (1375) : پژوهش و بررسی نوزمینساخت و خطر زمینلرزه گسلش در گستره ی سمنان، انتشارات سازمان زمین شناسی کشور.
زارع، م، 1374، رابطه­های مناسب بزرگا، شدت و بیشینه شتاب افقی بر اساس زمین­لرزه­های ایران، پژوهشنامه موسسه بین­المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله، شماره 6 ص 12-14.
Abrahamson, N. A., and Silva, W. J., 2007, Abramahson and Silva NGA Ground Motion Relations for the Geometric Mean Horizontal Component of Peak and SpectralGround Motion Parameters: PEER Report 200x/xx.
Alavi, M.,1994, Tectonics of the Zagros orogenic belt of Iran: new data and interpretations, Tectono-physics, 229, 211-238.
Ambraseys N N, Melville C P, A History of Persian Earthquakes, Geological Magazine, 1982, 120, 410.
Berberian M, Natural Hazards and the First Earthquake Catalogue of Iran, Historical Hazards in Iran Prior To 1900. 1994 UNESCO/IIEES Publication during UN/IDNDR, International Institute of Earthquake Engineering and Seismology, Tehran, Iran, 1994, 1.
 Berberian, M., 1995, Master “blind” thrust fault under the Zagros folds: active basement tectonics and surface morphotectonics, Tectonophysics, 241, 193-224.
Bordenave, M.L., Burwood, R., 1990, Source rock distribution and maturation in the Zagros Orogenic Belt: Provenance of the Asmari and Bangestan Reservoir oil accumulations, Organic Geochemistry, 369-387.
Boore, D.M., Atkinson, G.M., 2008, Ground motion prediction equations for the average horizontal component of PGA, PGV, and 5%-damped PSA at spectral periods between 0.01s and 10.0 s, Earthquake Spectra, 24, 99-138.
Boore, D.M., Joyner, W.B., Fumal, T.E., 1997, Equation for Estimating Horizontal Response Spectra and Peak Acceleration from Western North American Earthquakes, A Summary of Recent Work, Seism. Res. Lett. Vol. 68, No. 1, 128-153.
Campbell, K.W. and Bozorgnia, Y., 2008, NGA ground motion model for the geometric mean horizontal component of PGA, PGV, PGD and 5% damped linear elastic response spectra for periods ranging from 0.01 to 10s, Earthquake Spectra, 24, 139-171.
Mousavi-Bafrouei, S.H., Mirzaei, N., Shabani, E. and Eskandari-Ghadi, M., 2014, Seismic hazard zoning in Iran and estimating peak ground acceleration in provincial capitals, J. Earth and Space Phys., 40 (4), 15-38 (in Persian with English summary).
Mousavi-Bafrouei, S.H., Dehghan Manshadi, S.H., 2020, Declustering of Iranian earthquakes with difference methods and their impact on Zagros seismicity parameters, The 19'th Iranian Geophysical Conference, 1030-1034.
Shoja-Taheri, J., Naserieh, S., and Hadi, G (2010). A Test of the Applicability of NGA Models to the Strong Ground-Motion Data in the Iranian Plateau.
Snyder, D. B., Barazangi, M., 1986, Deep crustal structure and flexure of the Arabian plate beneath the Zagros collisional mountain belt as inferred from gravity observation, Tectonics, 5, 361-373.
Stewart, J.P., Chiou, S.J., Bray, J.D., Graves, R. W., Somerville, P.G., & Abrahamson, N. A., 2002, Ground motion evaluation procedures for performance-based design. Soil dynamics and earthquake engineering, 22(9-12), 765-772.
Uhrhammer, R., 1986, Characteristics of Northern and Central California Seismicity, Earthquake Notes, 57(1): 21.
Wells, D. L. K. and coppersmith, J., 1994, New Empirical Relation Among Magnitude Rupture Length, Rupture Width, Area, and Surface Displacement, Bulletin of the Seismological society America, Vol. 84, 974-1002.
Zare, M., Ghafory-Ashtiany, M., Bard, P., 1999, Attenuation law for the strong motions in Iran, PP:345- 355of: proceedings of the Third International conference on Seismology and Engineering, Tehran, Vol.1.