تحلیل روابط تجربی B–Δ در جنوب و جنوب‌غرب زاگرس و امکان‌سنجی کاربرد آن در سامانه‌های هشدار سریع زمین‌لرزه

نوع مقاله : سایر مقالات

نویسندگان

گروه علوم زمین، دانشکده علوم و فناوریهای نوین، دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته، کرمان، ایران

10.22044/jrag.2025.16287.1371

چکیده

در این پژوهش، کارایی روش تک‌ایستگاه B – Δ در سامانه‌های هشدار سریع زمین‌لرزه (Earthquake Early Warning Systems) برای مناطق جنوب و جنوب‌غرب زاگرس (استانهای لرستان، خوزستان و بوشهر) مورد بررسی قرار گرفته است. هدف این روش، تخمین سریع پارامترهای بزرگی و فاصله رومرکزی زمین‌لرزه تنها با استفاده از چند ثانیه ابتدایی موج P، در یک شتاب‌نگاشت می باشد. به این منظور، ۷۲ شتاب‌نگاشت حاصل از ۱۶ زمین‌لرزه با Mw≥4 پردازش شد. در این روش، با برازش یک تابع نمایی به بخش ابتدایی موجP، دو پارامتر اصلی محاسبه می‌شوند: پارامتر A که نشان‌دهنده ضریب تضعیف دامنه موج در طول زمان است و پارامترB که شیب افزایش اولیه دامنه موج P را مشخص می‌کند. این پارامترها با استفاده از روش کمترین مربعات تعیین می‌شوند. تحلیل نمودارهای بدست آمده نشان داد که رابطه‌ای خطی و معکوس میان log B و log Δ وجود دارد که امکان تخمین فاصله رومرکزی زمین‌لرزه (Δ) را فراهم می‌کند. برای برآورد بزرگی زمینلرزه نیز از بیشینه دامنه موج P استفاده شده است. بر اساس داده های مورد مطالعه، رابطه فاصله رومرکزی log⁡〖∆=-0.1142 log⁡〖B+1.55±0.46 〗 〗 و رابطه بزرگی M_est=0.337 log⁡〖P_max-0.804 log⁡〖B+5.659±0.34 〗 〗 برای منطقه مورد مطالعه به‌دست آمد. مقایسه مقادیر این روابط با مقادیر واقعی نشان داد، که عملکرد آنها رضایت‌بخش است و می‌توانند برای برآورد سریع پارامترهای کلیدی زمین‌لرزه در سامانه‌های هشدار سریع منطقه جنوب و جنوب غرب زاگرس مورد استفاده قرار گیرند. این نتایج بیانگر قابلیت روش B – Δ در ارائه تخمین‌های اولیه دقیق و سریع برای مدیریت خطر زمین‌لرزه در مناطق مطالعه شده است.

کلیدواژه‌ها