بهبود تخمین مرز داده‌های میدان پتانسیل با استفاده از مشتق زاویه تیلت و تتا

نوع مقاله : سایر مقالات

نویسندگان

1 دانشگاه یزد -دانشکده معدن

2 دانشکده مهندسی معدن و میتالورژی، دانشگاه یزد.

10.22044/jrag.2025.16073.1369

چکیده

چکیده
در این مطالعه، کارایی هم‌زمان فیلتر مشتق زاویه تیلت و فیلتر زاویه تتا در شناسایی مرز ناهنجاری‌های میدان پتانسیل و کاهش نویزهای مصنوعی و کاذب بررسی شد. ابتدا برای خنثی‌سازی اثر دوقطبی‌بودن پاسخ‌های مغناطیسی، داده‌های مغناطیسی زیر مجموعه‌ی آنومالی شماره ۲ گل‌گهر با استفاده از فیلتر انتقال به قطب تصحیح شدند؛ اما این گام موجب ایجاد یا تشدید آرایه‌های کاذب در برخی جهت‌گیری‌ها شد. بدین منظور، داده‌های انتقال به قطب شده به داده‌های شبه‌گرانی تبدیل گردیدند تا وابستگی جهت‌گیری مغناطیسی به‌طور مؤثری حذف شود. سپس فیلترهای مشتق زاویه تیلت و زاویه تتا به ترتیب بر روی این داده‌های شبه‌گرانی و همچنین بر روی داده‌های واقعی گرانی اعمال شدند.
نتایج نشان داد که نقشه‌های مشتق زاویه تیلت و زاویه تتا بر پایه داده‌های شبه‌گرانی، ناهنجاری‌های کاذب ناشی از انتقال به قطب را به‌طور چشم‌گیری کاهش داده و مرزهای ساختاری، به‌ویژه پیرامون آنومالی ۲، را با دقت مکانی بالاتری برجسته می‌کنند. در حالی که مشتق زاویه تیلت در داده‌های مغناطیسی انتقال به قطبشده همچنان تحت تأثیر جهت‌گیری منابع قرار دارد، فیلتر زاویه تتا نسبت به این محدودیت حساسیت کمتری نشان داد و در هر دو مجموعه‌ی داده‌ی گرانی و شبه‌گرانی مرزها را یکنواخت‌تر و بدون ارتفکت تفکیک کرد. آزمون افزودن نویز تصادفی نیز پایداری عددی بالای هر دو فیلتر را تأیید نمود.
این پژوهش نشان می‌دهد که چارچوب پردازشی یکپارچه‌ی انتقال به قطب + شبه‌گرانی + (مشتق زاویه تیلت+زاویه تتا) نه تنها دقت تفسیر مرزهای زیرسطحی را به سطح داده‌های گرانی واقعی نزدیک می‌کند، بلکه از چالش‌های ناشی از جهت‌گیری مغناطیسی و اعوجاج طیفی می‌کاهد. این رویکرد در مطالعات اکتشافی محیط‌های زمین‌شناسی پیچیده، برای کاهش عدم‌قطعیت در تعیین موقعیت ذخایر معدنی بسیار کارآمد است.

کلیدواژه‌ها