بهبود روش تعیین پارامترهای ناهمسانگردی با استفاده از جدایش فاز برشی Ps: مطالعه موردی ایستگاه‌های لرزه نگاری باندپهن منطقه کرمان و بندرعباس

نوع مقاله : سایر مقالات

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری؛ ژئوفیزیک، موسسه ژئوفیزیک، دانشگاه تهران، ایران.

2 استادیار؛ گروه زلزله شناسی، موسسه ژئوفیزیک، دانشگاه تهران، ایران.

3 استادیار؛ عضو هیأت علمی پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله، ایران.

چکیده

مطالعه پارامترهای ناهمسانگردی ارتباط میان ساختارهای سطحی و فرایندهای دینامیکی در ساختار هایی با عمق بیشتر را مشخص می نمایند. تعیین ناهمسانگردی لرزه ای در لیتوسفر و استنوسفر با استفاده از شکل موج زمین‌لرزه در دو دهه اخیر اهمیت بیشتری پیدا کرده است. بدین منظور از بررسی برخی از فاز های لرزه ای تولید شده توسط زمین لرزه که متأثر از حرکت پرتو در لایه های مختلف زمین می باشد، تعیین پارامترهای ناهمسانگردی و تحلیل رابطه‌ی آن با زمین ساخت منطقه استفاده می شود. فازهای لرزه ای که به طور گسترده در تعیین پارامتر‌های ناهمسانگردی موج برشی، به دلیل عدم نیاز به تصحیحات پیچیده، مورد توجه قرار گرفته‌اند عبارتند از : Ps، SKS، SKKS و Sg. چنانچه اندازه‌ی پارامتر فیزیکی سرعت موج لرزه ای در جهات مختلف اندازه‌گیری یکسان نباشد، در آن‌صورت محیط مورد مطالعه نسبت به این پارامتر، ناهمسانگرد خوانده می‌شود. جدایش موج برشی برای تشخیص ناهمسانگردی های جانبی در مسیر موج برشی موثر است اما از نقص ذاتی آن عدم وجود تفکیک عمقی یا عمق ناهمسانگردی است. در صورتیکه منشاء شکل گیری موج لرزه ای مورد بررسی، به درستی مشخص باشد این نقیصه پوشش داده می شود و می توان از آن برای تخمین عمق ناهمسانگردی سرعتی در پوسته و گوشته فوقانی استفاده نمود. در این مطالعه ابتدا اثر پوشش سمتی نامناسب در شبیه سازی رویداد های رسیده به ایستگاه های لرزه نگاری باند پهن منطقه کرمان و بندرعباس مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج بکارگیری تکنیک جدید برای حل این مشکل، سبب بهبود 2 درجه برای راستای ناهمسانگردی و 0.2 ثانیه برای بزرگی ناهمسانگردی شده است.

کلیدواژه‌ها


سدید خوی، ا.، 1385، ناهمسانگردی پوسته و جبه ی بالایی گستره‌ البرز مرکزی، رساله دکتری، مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران.
میراحمدی شلمزاری، ش.، سدیدخوی، ا.، رضایی نایه ، ع. و جوان دولویی، غ.، 1392، تعیین پارامترهای ناهمسانگردی و راستای تنش محلی براساس تحلیل پس‌لرزه‌‌‌های زلزله 29 آذرماه 1389 محمدآباد ریگان (استان کرمان) ، مجله ژئوفیزیک ایران، 7 (3)، 134-145.
Bowman, J. R., and. Ando M., 1987, Shear-wave splitting in the upper mantle wedge above the Tonga subduction zone, Geophysics. J. R. Astr. Soc. 88, 25–41.
Frederiksen, A. W. and Bostock, M. G., 2000, Modelling teleseismic waves in dipping anisotropic structures, Geophysics. J. Int., 141, 401-412.
Kaviani, A., Hatsfeld, D., Paul, A., Tatar, M., Priestley, K.(2009), Shear-wave splitting, lithospheric anisotropy, and mantle deformation beneath the Arabia-Eurasia collision zone in Iran, Earth and Planetary Science Letters,286(3), 371-378.
Ruempker, G., Ryberg, T., Bock, G., and  Desert Seismology Group, 2003, Boundary-layer mantle flow under the Dead Sea transform fault inferred from seismic anisotropy, Nature,452, 497-501.
Ruempker, G. and Silver, P. G., 1998, Apparent shear-wave splitting parameters in the presence of vertically-varying anisotropy, Geophysics. J. Int., 135, 790-800.
Ruempker, G., Kaviani A. and Latifi K., 2014, Ps splitting analysis for multilayered anisotropic media by azimuthal stacking and layer stripping, Geophysics. J. Int., 199(1), 146–163.
Sadidkhouy, A., JavanDoloei, Gh. and Gheitanchi, M. R, 2006, Crustal seismic anisotropy in the south-central Alborz region using Moho Ps converted phases. Journal of the Earth & Space Physics, 32, 23-32.
Sadidkhouy, A., Javan-Doloei, Gh. and Siahkoohi, HR., 2008, Seismic anisotropy in the crust and upper mantle of the Central Alborz Region, Iran.- Tectonophysics, 456, 3-4, 194-205.
Savage, M. K., 1999, Seismic anisotropy and mantle deformation: What have we learned from shear wave splitting, Rev. of Geophysics, 37, 65-106.
Silver, P.G. and Chan, W.W.J, 1988, Implications for continental structure and evolution from seismic anisotropy, Nature, 335, 34-39.
Silver, P.G. and Chan, W.W.J, 1991, Shear–wave splitting and subcontinental mantle deformation, J. Geophysics. Res., 96, 16429-16454.
Nagaya, M., Oda, H., Akazawa, H., and Ishise, M., 2008, Receiver functions of seismic waves in layered anisotropic media: Application to the estimate of seismic anisotropy, Bull. Seismol. Soc. Am., 98, 2990-3996.
Levin, V. and Park, J., 1997, P-SH conversions in a flat-layered medium with anisotropy of arbitrary orientation, Geophysics. J. Int., 131, 253-266.
Liu, H. and Niu, F., 2012, Estimating crustal seismic anisotropy with a joint analysis of radial and transverse receiver function data, Geophysics. J. Int., 188, 144-164.
Long, M. D. and R. D. van der Hilst, 2005, Estimating Shear-Wave Splitting Parameters from Broadband Recording in Japan: A Comparison of Three Methods, B. S. S. A., vol. 95, No. 4, pp. 1346-1358.
Zhi, Z., Schwartz, S. Y., 1994, Seismic anisotropy in the shallow crust of the Loma Prieta Segment of the San Andreas fault system, J. Geophysics, Res., 99, 9651-9661.
Zhu, L. and Kanamori, H., 2000, Moho depth variation in southern California from teleseismic receiver functions, J. Geophysics. Res., 105, 2969-2980.