وارون زمان رسید امواج لرزه‌ای برای تخمین مدل سرعت به کمک ترکیب منظم سازهای تیخنوف و تغییرات کلی

نوع مقاله : سایر مقالات

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، مؤسسة ژئوفیزیک، دانشگاه تهران

2 استاد، مؤسسه ژئوفیزیک، دانشگاه تهران

3 دانشیار، مؤسسه ژئوفیزیک، دانشگاه تهران

چکیده

روش­های وارون برای حل مسائل در شاخه‌های علمی مختلفی بکار برده می­شوند؛ اما شرایط حاکم بر داده‌های ژئوفیزیکی استفاده از این روش‌ها را پیچیده می‌کند. این شرایط را می‌توان به تکرار ناپذیری برداشت داده‌های ژئوفیزیکی به علت هزینه‌های بالای عملیات و نیز تأثیری که گسسته سازی روی حل مسئله اعمال می‌نماید، دانست. به ‌طور کلی مسائل وارون در ژئوفیزیک در زمره مسائل بد وضع دسته‌بندی می­شوند. این بدان معناست که برای انتخاب پاسخ مناسب منظم­سازی و اعمال شرایطی منطبق با اصول فیزیکی حاکم بر مسئله لازم است. تخمین مدل سرعت از وارون زمان رسید امواج لرزه­ای از جمله این مسائل در لرزه‌شناسی است. منظم­ساز تیخنوف و منظم­ساز تغییرات کلی از جمله روش‌های مرسوم برای حل این‌گونه مسائل هستند. روش اول توانمندی بالایی در بازسازی سیگنال‌های هموار دارد؛ ولی ناپیوستگی­ها و لبه­های سیگنال را به‌ خوبی بازیافت نمی‌کند. در مقابل روش دوم به‌ خوبی قادر به بازسازی لبه­های سیگنال است؛ ولی بخش­های هموار را دچار اعوجاج می‌کند. در این مقاله یک روش منظم­سازی بر اساس ترکیب روش­های حل تیخنوف درجه دوم و تغییرات کلی بیان می‌شود. در این مطالعه برای تخمین مدل سرعت از زمان رسید امواج لرزه­ای در پروفیل لرزه­ای قائم توانمندی روش­های منظم­ساز مرسوم با روش ترکیبی روی مدل­های مصنوعی مقایسه می‌شود. نتایج اعمال روش­ها روی مدل­های سرعت حاوی لبه و بخش هموار، حاکی از رفع کاستی­های دو روش مرسوم توسط روش ترکیبی است. علاوه بر آن سه روش فوق در وارون زمان رسید امواج ثبت شده در پروفیل لرزه­ای قائم (VSP) واقعی نیز اعمال و نتایج به دست آمده با هم مقایسه و مورد بحث قرار می‌گیرد.

کلیدواژه‌ها