تحلیل ساختار پوسته و لیتوسفر با استفاده از مدلسازی مستقیم تکراری- کاربرد روی منطقه فرورانش مکران تا بلوک لوت
وحید
انتظار سعادت
دانشجوی کارشناسی ارشد، مؤسسه ژئوفیزیک، دانشگاه تهران
author
سید هانی
متولی عنبران
استادیار، مؤسسه ژئوفیزیک، دانشگاه تهران
author
text
article
2015
per
با استفاده از دادههای گرانی، ژئوئید و توپوگرافی و تکنیک المان محدود، مدل توزیع چگالی و دمایی در طول پروفیلی شمالی-جنوبی که از دریای عمان شروع و در انتها به کویر لوت میرسد، به دست آمد. معادله گرمایی با استفاده از مقادیر رسانش گرمایی و تولید حرارت و شرایط مرزی حل میشود و در نهایت با توجه به مقادیر چگالی اولیه، چگالی نهایی از معادله گرمایی و رابطه بین دما و چگالی حاصل می شود. با توجه به لرزهخیزی کم منطقه مورد مطالعه، استفاده از روشی که بر پایه دادههای میدان پتانسیل ماهوارهای است، محدودیت زمانی، مکانی و هزینه را نداشته و همچنین استفاده از چندین داده به صورت توامان عدم قطعیت نتایج را بسیار پایین آورده است. طبق نتایج حاصل از مدلسازی، فرورانش آشکاری در زون مکران دیده میشود و نیز لیتوسفر عمیقی (290~ کیلومتر) در محل کمان آتشفشانی مشاهده میشود که نشان از خمش پوسته اقیانوسی و ادامه فرورانش در آن ناحیه با شیب زیاد است. دشت لوت و زون فرورانش مکران دارای لیتوسفر نازکتری هستند و عمق لیتوسفر در آن نواحی به ترتیب برابر 200~ کیلومتر و 90~ کیلومتر است. ضخیم شدگی پوسته (تا 47~ کیلومتر) در زیر کمان آتشفشانی دیده میشود و با حرکت به سمت شمال، عمق موهو به 37~ کیلومتر میرسد. عمق پوسته اقیانوسی در دریای عمان برابر 21~ کیلومتر است که با حرکت به سمت شمال افزایش مییابد. طبق نتایج حاصل از مدلسازی، فرورانش صفحه عربی به زیر صفحه صلب اوراسیا با شیب خیلی کمی اتفاق میافتد.
پژوهش های ژئوفیزیک کاربردی
دانشگاه صنعتی شاهرود
2476-5007
1
v.
2
no.
2015
69
80
https://jrag.shahroodut.ac.ir/article_647_4122759767b318fbb8eaec46a623b847.pdf
dx.doi.org/10.22044/jrag.2015.647
تفکیک و بهبود جبهه موج با استفاده از تبدیل رادون خطی تُنُک
شهریار
خاص احمدی
کارشناسی ارشد ژئوفیزیک، مؤسسه ژئوفیزیک، دانشگاه تهران
author
علی
غلامی
دانشیار، مؤسسه ژئوفیزیک، دانشگاه تهران
author
text
article
2015
per
همواره جدایش رخدادها از یکدیگر و همچنین جدایش نوفه از سیگنال یکی از اهداف مهم پردازش دادههای لرزهای بوده و تبدیل رادون یکی از ابزارهای مورد استفاده بدین منظور است. انواع مختلفی را میتوان برای این تبدیل برشمرد که از این بین، در این مقاله به تبدیل رادون خطی به عنوان ابزاری مناسب در شناسایی و جداسازی امواج تخت پرداخته میشود. مهمترین نکته در جداسازی امواج نوفه از سیگنال، بالا بودن قدرت تفکیک در حوزه رادون است اما تبدیل رادون مرسوم به دلایلی از جمله دهانه محدود دچار وضوح کم و تفکیکپذیری ضعیف است. در این مقاله از منظمساز نرم 1 در حل مساله رادون به عنوان یک مساله وارون در بدست آوردن یک مدل تنک استفاده خواهد شد. سپس کاربرد این روش در تفکیک امواج بالا و پایبنرونده در دادههای نیم رخ لرزهای قائم، حذف نوفههای تداخلی لرزهای از دادههای چشمه مشترک دریایی و در نهایت بهبود کیفیت دادههای دورلرز با استفاده از دادههای مصنوعی و واقعی مورد بررسی قرار میگیرد.
پژوهش های ژئوفیزیک کاربردی
دانشگاه صنعتی شاهرود
2476-5007
1
v.
2
no.
2015
81
89
https://jrag.shahroodut.ac.ir/article_648_b788114e80d5ded855375ae82dbf3a0d.pdf
dx.doi.org/10.22044/jrag.2015.648
مقایسه روش های یادگیری غیرنظارتی با تأکید بر تشخیص رخساره های کانالی تنگه هرمز
امیرحسین
مردان
دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده مهندسی نفت، دانشگاه صنعتی امیرکبیر
author
عبدالرحیم
جواهریان
استاد، دانشکده مهندسی نفت، دانشگاه صنعتی امیرکبیر و استاد بازنشسته مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران
author
مرضیه
میرزاخانیان
کارشناس ارشد ژئوفیزیک، مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران
author
text
article
2015
per
کانالها از انواع رخسارههای زمینشناسی میباشند که بهدلیل توانایی در ذخیره سیالات هیدروکربنی، در اکتشاف و توسعه میادین هیدروکربنی دارای اهمیت فراوانی میباشند. در سالهای اخیر، حجم دادههای لرزهای و همچنین تعداد نشانگرهای لرزه-ای ارائهشده افزایش چشمگیری داشته است که کار مفسرین را برای تفسیر خط به خط دادههای لرزهای با مشکل مواجه کرده-است. برای برطرفنمودن این مشکلات، الگوشناسی و استفاده از نشانگرهای چندگانه بهعنوان ابزاری کارآمد در تفسیر رخساره-های لرزهای معرفی شدهاند. روشهای k-میانگین، نقشههای خودسازمانده و نقشههای توپوگرافی مولد از روشهای غیرنظارتی میباشند که توانستهاند برای دستهبندی رخسارههای لرزهای مورد استفاده قرار بگیرند. در این مطالعه، توانایی دو الگوریتم k-میانگین و نقشههای خودسازمانده برای تشخیص کانالهای مدفون در دادههای لرزهای مقایسه شدهاست، از روش تحلیل مؤلفه اصلی نیز برای به تصویر کشیدن رخسارههای موجود در داده لرزهای مورد استفاده که مربوط به تنگه هرمز میباشد، استفاده شدهاست. پس از مشخصنمودن نشانگرهای مناسب و اعمال روشهای مورد اشاره، روش تحلیل مؤلفه اصلی به عنوان روشی مناسب جهت تعیین تقریبی تعداد رخسارههای لرزهای موجود در محدوده مورد مطالعه و شناسایی رخسارههای کانالی تشخیص دادهشد. اگرچه اعمال این الگوریتمها بر روی پنجره محاسباتی باعث کاهش تفکیکپذیری دادههای لرزهای میگردد ولی نسبت به اعمال آنها بر یک برش زمانی خاص کیفیت بهتری ارائه میکند. با توجه به مطالعات انجامگرفته مشخص گردید یک حوضچه توربیدایتی در شرق و جنوب شرقی منطقه وجود دارد که به دلیل شیب منطقه که ناشی از بالاآمدگی رخساره نمکی در سمت غرب این منطقه میباشد، سیستم کانالی موجود رسوبات را از سمت غرب، به این حوضچه وارد مینمایند.
پژوهش های ژئوفیزیک کاربردی
دانشگاه صنعتی شاهرود
2476-5007
1
v.
2
no.
2015
91
103
https://jrag.shahroodut.ac.ir/article_649_d60840dd80b0a1785df9ef4a7b96f053.pdf
dx.doi.org/10.22044/jrag.2015.649
تضعیف نوفههای تصادفی در دادههای لرزهای بازتابی با استفاده از فیلتر انتشار ناهمسانگرد غیرخطی تانسوری
محمد
شکفته زوارم
کارشناسی ارشد، دانشکده مهندسی معدن، نفت و ژئوفیزیک، دانشگاه صنعتی شاهرود
author
امین
روشندل کاهو
استادیار، دانشکده مهندسی معدن، نفت و ژئوفیزیک، دانشگاه صنعتی شاهرود
author
هادی
گرایلو
استادیار، دانشکده مهندسی برق و رباتیک، دانشگاه صنعتی شاهرود
author
text
article
2015
per
روشهای لرزهای بازتابی، یکی از شیوههای بررسی ساختارهای زیرسطحی جهت اکتشاف ذخایر هیدروکربنی هستند. حضور انرژیهای ناخواسته همواره در طی یک عملیات لرزهای غیر قابل اجتناب است. به همین منظور سیگنالهای دریافتی، آلوده به نوفه خواهند بود. بخش قابلتوجهی از این نوفهها، نوفههای تصادفی هستند. نسبت سیگنال به نوفه پایین دادهها تأثیر مخربی در تفسیر نهایی دادهها خواهد داشت. ازاینرو نیاز به مراحل پردازشی جهت تضعیف نوفه در دادهها ضروری به نظر میرسد. روشهای توسعه یافته در حوزه پردازش تصویر به منظور تضعیف نوفه در دادههای لرزهای، میتوانند بسیار مفید باشند. یک دسته مهم از روشهایی که برای کاهش اثر نوفه تصادفی مؤثر هستند، روشهای مبتنی بر هموارسازی میباشند که اکثراً باعث تار شدگی و از بین رفتن جزئیات ریز تصویر میشوند. فیلتر انتشار یکی از روشهای هموارسازی میباشد که با شبیهسازی فرایند فیزیکی انتشار به صورت کنترلشده به تضعیف نوفه تصادفی در تصاویر میپردازد. در نسخههای بهبود یافته فیلتر انتشار که به نام غیرخطی نامیده میشوند، مشکل تار شدگی بر طرف شده است. در این مقاله، با استفاده از فیلتر انتشار غیرخطی سعی شده است، نوفههای تصادفی در دادههای لرزهای تضعیف شوند. الگوریتم مذکور بر روی دادههای لرزهای مصنوعی و واقعی اعمال و نتایج آن با روشهای متداول مانند واهمامیخت فرکانس – مکان و میانه مقایسه گردید. بهبود در نسبت سیگنال به نوفه به همراه افزایش همدوسی و بهبود در وضعیت لبهها در رویدادهای بازتابی از مزایای روش فیلتر انتشار غیر خطی در مقایسه با دو روش متداول واهمامیخت فرکانس – مکان و میانه میباشند.
پژوهش های ژئوفیزیک کاربردی
دانشگاه صنعتی شاهرود
2476-5007
1
v.
2
no.
2015
105
118
https://jrag.shahroodut.ac.ir/article_650_5ac07715248dd58307c9b8ace037a98f.pdf
dx.doi.org/10.22044/jrag.2015.650
مدل سازی دوبعدی داده های مگنتوتلوریک سبلان با استفاده از روش های کمینه مربعات مقید هموار و گرادیان مزدوج غیرخطی
محمدحسن
محمدیان سروندانی
دانشجوی کارشناسی ارشد؛ دانشکده مهندسی معدن، نفت و ژئوفیزیک، دانشگاه صنعتی شاهرود
author
علی
نجاتی کلاته
استادیار؛ دانشکده مهندسی معدن، نفت و ژئوفیزیک، دانشگاه صنعتی شاهرود
author
رضا
قائدرحمتی
استادیار؛ دانشکده فنی مهندسی، دانشگاه لرستان
author
ابوالقاسم
کامکارروحانی
دانشیار؛ دانشکده مهندسی معدن، نفت و ژئوفیزیک، دانشگاه صنعتی شاهرود
author
text
article
2015
per
هدف اصلی این مطالعه بررسی ساختارهای زیرسطحی شمال غرب منطقه سبلان با استفاده از وارون­سازی دوبعدی داده­های مگنتوتلوریک به روش­های کمینه مربعات مقید هموار و گرادیان مزدوج غیرخطی است. برای رسیدن به هدف، 8 ایستگاه مگنتوتلوریک در طول یک پروفیل در شمال غرب منطقه سبلان انتخاب شدند. تحلیل ابعادی صورت گرفته توسط کد والدیم و نمودارهای قطبی تانسور امپدانس نشان دادند که ساختارهای زیرسطحی ایستگاه­های انتخاب شده، در عمق­های کم یکبعدی یا دوبعدی و در عمق­های میانی و عمیق عموماً سهبعدی هستند. کد والدیم، تیپر و بردارهای القایی برای تعیین امتداد ساختار ژئوالکتریکی بکار رفتند و امتداد ساختار در راستای شمال شرقی-جنوب غربی تشخیص داده شد. از روش میانگین­گیری فضایی برای حذف انحرافات گالوانیکی استفاده شد. بعد از تنظیم پارامترهای مدل­سازی و مش­بندی مناسب، وارون­سازی دوبعدی داده­ها انجام شد. مدل­های دوبعدی بهدستآمده بهخوبی ساختارهای زمین­گرمایی شامل سنگ­پوش، مخزن و منبع داغ را نشان دادند. علاوه ­بر این تطابق خوبی بین این مدل­ها و پژوهش­های گذشته در منطقه وجود دارد.
پژوهش های ژئوفیزیک کاربردی
دانشگاه صنعتی شاهرود
2476-5007
1
v.
2
no.
2015
119
130
https://jrag.shahroodut.ac.ir/article_602_e520a9c460cd37354f4a54e9e2ac85dc.pdf
dx.doi.org/10.22044/jrag.2015.602
توسعه روش نسبت گرادیان برای تخمین عمق توده های زیرسطحی با استفاده از داده های نقشه بی هنجاری گرانی بوگر
کمال
علمدار
استادیار، دانشکده معدن و متالورژی، دانشگاه یزد
author
text
article
2015
per
روشهای تفسیری موجود در مورد ساختارهای با الگوی دایرهای اکثرا محدود به تخمین مرز و حدود این توده ها خواهد شد. برای ارائه روشی برای تخمین عمق این ساختارها همزمان با تخمین مرز آنها، میتوان از کمیتی به نام نسبت گرادیان استفاده نمود. نسبت گرادیان بین مشتق قائم و مشتق افقی کل دادههای گرانیسنجی نوشته میشود. با این کار معادله درجه 2 بسط داده میشود که با حل آن میتوان عمق الگوهای دایرهای را برآورد نمود. در این مقاله کره و استوانه قائم مدل های مصنوعی با الگوی دایره ای در نظر گرفته میشوند که با حل معادله تخمین عمق مربوط به آنها به ترتیب عمق تا مرکز و عمق تا سطح بالایی توده برآورد خواهد شد. این روش روی دادههای گرانیسنجی مصنوعی و واقعی به کار برده شده است. دادههای گرانیسنجی واقعی مورد استفاده دادههای بوگر مربوط به توده گرانیتی دارتمور در جنوب غرب انگلستان است. روش مذکور عمق تا مرکز این توده را در حدود 9/6 کیلومتر تخمین می زند.
پژوهش های ژئوفیزیک کاربردی
دانشگاه صنعتی شاهرود
2476-5007
1
v.
2
no.
2015
131
141
https://jrag.shahroodut.ac.ir/article_658_a2542c40844303e58591bc0f0a54b9fc.pdf
dx.doi.org/10.22044/jrag.2015.658